Ở Việt Nam, các trò chơi dân gian luôn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa cộng đồng, đặc biệt vào dịp lễ hội. Tuy nhiên, lợi dụng sự quen thuộc và tính giải trí của các trò chơi truyền thống, nhiều đối tượng đã biến tướng chúng thành hình thức cờ bạc trá hình. Vậy, cờ bạc “núp bóng” trò chơi dân gian có bị coi là vi phạm pháp luật không? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau.
Giới thiệu về cờ bạc và trò chơi dân gian ở Việt Nam
Ở Việt Nam, cờ bạc được hiểu là hành vi đặt cược bằng tiền hoặc hiện vật vào kết quả của một trò chơi mang yếu tố may rủi, với mục đích thu lợi từ sự thắng – thua. Đây là hành vi tiềm ẩn nhiều hệ lụy, không chỉ về tài chính mà còn ảnh hưởng đến trật tự xã hội.
Ngược lại, trò chơi dân gian là nét đẹp văn hóa truyền thống, gắn liền với đời sống tinh thần của người Việt qua bao thế hệ. Những trò chơi như kéo co, bịt mắt bắt dê, cờ người, ô ăn quan… không chỉ mang tính giải trí, mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa, tạo sự gắn kết cộng đồng, đặc biệt trong các dịp lễ hội làng, tết cổ truyền.
Tuy nhiên, ranh giới giữa một trò chơi lành mạnh và hành vi cờ bạc không phải lúc nào cũng rõ ràng. Khi yếu tố tiền bạc hoặc hiện vật có giá trị được đưa vào làm phần thưởng hay đặt cược, một số trò chơi truyền thống có thể bị biến tướng, vô tình tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật.
Phân biệt giữa cờ bạc và trò chơi dân gian
Điểm khác biệt cốt lõi giữa cờ bạc và trò chơi dân gian nằm ở mục đích tổ chức và bản chất hoạt động.
- Trò chơi dân gian chủ yếu mang tính giải trí, gắn kết cộng đồng và gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống. Những trò chơi này không có yếu tố đặt cược, không phát sinh phần thưởng bằng tiền hay hiện vật có giá trị lớn, và không đặt nặng yếu tố thắng – thua.
- Cờ bạc, ngược lại, lấy yếu tố đặt cược và phân định thắng – thua làm trung tâm. Người chơi thường bỏ tiền hoặc hiện vật ra để đặt cược, với kỳ vọng thu lợi từ kết quả của trò chơi – yếu tố may rủi đóng vai trò quyết định. Mục đích chính không còn là giải trí, mà là kiếm lời.
Việc phân định rõ ràng giữa hai loại hình này không chỉ giúp người dân nhận thức đúng đắn, mà còn tạo cơ sở cho cơ quan chức năng nhận diện, ngăn chặn và xử lý hiệu quả các hành vi cờ bạc trá hình dưới danh nghĩa trò chơi truyền thống.
Các hành vi cờ bạc “núp bóng” trò chơi dân gian bị pháp luật cấm
Dù được nguỵ trang dưới hình thức trò chơi truyền thống, nhiều hành vi cờ bạc trá hình vẫn vi phạm pháp luật và bị nghiêm cấm theo quy định hiện hành. Việc nhận diện rõ các hình thức vi phạm này là điều cần thiết để nâng cao ý thức pháp lý và bảo vệ giá trị nguyên bản của trò chơi dân gian.
Cờ bạc bị cấm theo pháp luật Việt Nam
Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi đánh bạc trái phép dưới mọi hình thức đều bị xử lý nghiêm minh, có thể là hình sự hoặc hành chính, tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Cụ thể, Điều 321 của bộ luật này quy định: “Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào, được hoặc thua bằng tiền hoặc hiện vật có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên sẽ bị xử lý hình sự, có thể bị phạt tù hoặc phạt tiền.” Điều này có nghĩa là, ngay cả những hành vi cờ bạc nhỏ nhưng nếu mang tính chất tổ chức và số tiền tham gia đủ lớn, cũng sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo pháp luật.
Trường hợp trò chơi dân gian trở thành hành vi cờ bạc phạm luật
Một số trò chơi dân gian, dù mang bản sắc văn hóa truyền thống, đã bị lợi dụng và biến tướng thành hình thức cờ bạc trá hình khi có yếu tố cá cược. Cụ thể:
- Chơi bầu cua, cá cọp, xóc đĩa trong các lễ hội, nơi người chơi phải đặt cược bằng tiền hoặc hiện vật.
- Tổ tôm điếm, chơi bài chòi cũng bị biến thành cờ bạc khi người tham gia đặt cược tiền ăn thua.
- Những trò chơi có thưởng (như trò chơi dân gian trong hội chợ, lễ hội) nhưng yêu cầu người chơi phải mua vé hoặc trả phí để tham gia, với mục đích thực sự là đặt cược vào kết quả thắng thua.
Trong tất cả các trường hợp này, mặc dù các trò chơi vẫn mang dáng dấp của những trò chơi dân gian, nhưng khi yếu tố cá cược được đưa vào, thì chúng không còn đơn thuần là trò chơi giải trí mà trở thành cờ bạc trái phép và bị pháp luật nghiêm cấm.
Cờ bạc “núp bóng” trò chơi dân gian và các hình thức xử lý theo pháp luật
Mặc dù được ngụy trang dưới hình thức trò chơi dân gian, những hành vi cờ bạc trá hình vẫn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với xã hội. Vì vậy, pháp luật Việt Nam đã quy định rõ các hình thức xử lý đối với những hành vi này nhằm bảo vệ trật tự công cộng và ngăn ngừa các vi phạm.
Các hình thức xử phạt đối với hành vi cờ bạc
Tùy vào tính chất và mức độ vi phạm, hành vi cờ bạc trá hình sẽ bị xử lý theo các hình thức sau:
- Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người tham gia đánh bạc nhưng không đủ yếu tố để truy cứu trách nhiệm hình sự có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 1 triệu đồng đến 2 triệu đồng.
- Xử lý hình sự: Trong trường hợp số tiền cá cược từ 5 triệu đồng trở lên hoặc người vi phạm có hành vi tái phạm, pháp luật quy định sẽ bị xử lý hình sự. Mức án có thể lên tới từ 6 tháng đến 7 năm tù tùy vào tính chất và mức độ của hành vi vi phạm.
Việc phân biệt rõ ràng giữa các hình thức xử phạt hành chính và hình sự giúp đảm bảo công tác xử lý hành vi cờ bạc được công bằng và nghiêm minh.
Trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân tổ chức cờ bạc trá hình
Không chỉ những người tham gia, các cá nhân hoặc tổ chức tổ chức cờ bạc trá hình cũng sẽ bị xử lý nghiêm theo Điều 322 Bộ luật Hình sự. Tùy vào mức độ vi phạm, hình thức xử phạt có thể là phạt tù lên đến 10 năm, kèm theo phạt tiền và tịch thu tài sản.
Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và ban tổ chức lễ hội nếu buông lỏng quản lý, để tình trạng cờ bạc trá hình xảy ra, cũng có thể bị xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Đây là một biện pháp cần thiết để đảm bảo tính nghiêm minh trong việc quản lý và ngăn chặn các hành vi vi phạm.
Làm thế nào để phân biệt cờ bạc “núp bóng” và trò chơi dân gian thật sự?
Để có thể phân biệt chính xác giữa trò chơi dân gian lành mạnh và hành vi cờ bạc trá hình, người dân cần lưu ý các đặc điểm sau:
- Không có yếu tố cá cược: Trò chơi dân gian thực sự không yêu cầu người chơi đặt cược bằng tiền hoặc hiện vật có giá trị. Mọi phần thưởng đều mang tính chất tinh thần hoặc tượng trưng, không phải là tiền hay tài sản có giá trị.
- Mục đích tổ chức rõ ràng: Trò chơi dân gian được tổ chức chủ yếu nhằm mục đích giải trí, giao lưu và kết nối cộng đồng, không phải để thu lợi. Không có việc thu phí tham gia hoặc dùng phần thưởng làm động lực chính để tham gia trò chơi.
- Không có người điều hành thu tiền hay chia thưởng: Trong các trò chơi dân gian, không có sự tham gia của người điều hành thu tiền cược hoặc phân chia phần thưởng, và tuyệt đối không có “nhà cái” như trong các hoạt động cờ bạc.
- Không tổ chức tại nơi công cộng nếu không có giấy phép: Các trò chơi dân gian phải tuân thủ quy định của pháp luật về tổ chức sự kiện công cộng, nếu được tổ chức ở nơi công cộng thì cần phải có giấy phép từ cơ quan chức năng.
Cờ bạc “núp bóng” trò chơi dân gian là hình thức vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không chỉ gây hệ lụy về mặt đạo đức, mà còn phá vỡ giá trị văn hóa truyền thống. Người dân cần nâng cao cảnh giác, phân biệt rõ trò chơi truyền thống với hành vi cờ bạc trá hình để không vô tình tiếp tay cho hành vi sai phạm. Đồng thời, chính quyền và cơ quan chức năng cần siết chặt công tác quản lý, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng trò chơi dân gian để tổ chức cờ bạc trái phép.